Η ΟΙΚΙΑ ΤΟΥ

ΙΩΑΝΝΗ ΠΑΠΑΦΗ

ΣΤΗ ΒΑΛΕΤΑ – ΜΑΛΤΑ 

Οδος Merchants Street 171.

Η επονομαζόμενη CASA ALBERGHETTI

πήρε το όνομα της από έναν Ιταλό Ιππότη που διέμενε εκεί πρίν.

ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΦΗΣ

To 1792 πάνω από την ενορία του Αγ. Αθανασίου στην  Θεσσαλονίκη γεννήθηκε ο μεγαλύτερος ευεργέτης, ο ΙΩΑΝΝΗΣ Ν. ΠΑΠΑΦΗΣ γένους μητρός Δ. Αναστάση, ευτύχισε δε φροντισμένης ανατροφής & μόρφωσης αντίστοιχης της λαμπρής από τότε ευφυΐας του.

Στα δεκαέξι του κιόλας από την Κωνσταντινούπολη στη Σμύρνη έγινε μύστης του εμπορίου & των μυστικών του από τον πατέρα του Νικόλαο. Το 1810 ο Παπάφης έμεινε δίχως σύμβουλο, οδηγό & μέντορα. Ο θάνατος του πατρός του ήταν γι αυτόν μέγα κτύπημα που έμελλε να τον σημαδεύσει στην υπόλοιπη ζωή του. Την θέση του πατέρα, Θείου & μέντορα αναπλήρωσε σε μέγιστο βαθμό, ο Ιωάννης Δ. Αναστάσης, αδελφός της μητρός του, καλώντας τον άμεσα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου διέμενε & εμπορεύετο. Ο Παπάφης ήταν νέος με ιδιοφυή οικονομική σκέψη & οξυδέρκεια. Σε συνάρτηση με την εκπαίδευση & την εμπιστοσύνη που ενέπνεε ήταν αρετές που έκαναν τον Θείο του να κρίνει πως ήταν ικανός για να τον ορίσει εκπρόσωπό του στις επιχειρήσεις που ήθελε να επεκτείνει στο νησί της Μάλτας, όπου έμελλε να γίνει η δεύτερη πατρίδα του Ιωάννη Παπάφη. Εκεί άφησε & τη τελευταία του πνοή σε βαθιά γεράματα το 1886. Το 1822 εξ ονόματος του Βασιλέως της Αγγλίας Γεωργίου διορίζεται δημόσιος μεσίτης Μάλτας & εξαρτήσεων .

 Το Παπάφειο στη Θεσσαλονίκη

   Από μια θέση κυρίαρχη και σαν τέτοια με κύρος, αναλαμβάνει & την τροφοδοσία του Αγγλικού Στόλου. Γνωρίζεται με εξέχουσες προσωπικότητες μέσα σε αυτές, ο Ιωάννης Καποδίστριας & ο τότε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Οι χρηματομεσιτικές του θέσεις & απόψεις ήταν καταλυτικές & επηρέασαν την Μάλτα & το Ηνωμένο Βασίλειο μέχρι το 1836. Ήταν τότε που η πολύ σοβαρή ασθένειά του τον απομόνωσε στην κατοικία του στο Ραμπάτ & δεν μπόρεσε να ηγηθεί του Αγγλο-γαλλικού Στόλου που αυτός χρηματοδότησε για να έρθει σαν απελευθερωτής στην τότε Τουρκοκρατούμενη Ελλάδα. Στην μακρά διάρκεια της ανάρρωσης του, μελέτησε, συνέγραψε & δημοσίευσε άρθρα για την οικονομία παρακολουθώντας με οξυδέρκεια της διακυμάνσεις των χρηματιστηριακών αποδόσεων & δεικτών σαν σύγχρονος μεγιστάνας χρηματιστής.

   Το Παπάφειο στη Θεσσαλονίκη

Διείσδυσε εκεί που τον οδήγησε το αλάθητο ένστικτό του, επενδύοντας σε Χρηματιστηριακές Εταιρείες, Τράπεζες & Χρεόγραφα Επιχειρήσεων. Η πείρα στο πεδίο των οικονομικών μεγεθών, η βαθιά γνώση του χρήματος & της κίνησής του, ήταν οι πυλώνες & θεμέλιες βάσεις που τον έκαναν να αποκτήσει το μεγαλύτερο μέρος της τεράστιας περιουσίας του. Ο θάνατος όμως του Πατέρα του τον είχε σημαδεύσει για πάντα. Έχοντας ζήσει την ορφάνια στα εφηβικά του χρόνια & την εικόνα της εξαθλίωσης & της σκλαβιάς στην Πατρίδα του, ένοιωθε την ψυχή του να γεμίζει πόνο & την καρδιά του να πάλλει στον ήχο της προσφοράς & της ελευθερίας, της αγάπης & της αλληλεγγύης προς της δύο Πατρίδες του, την Ελλάδα & την Μάλτα. Από τα πρώτα του κληροδοτήματα ήταν η ανέγερση οικοτροφείο στην Μελίτη & η προσφορά 10.000 λιρών στους φτωχούς νέους της Μελίτης. Στον απελευθερωτικό αγώνα, εκτός από την αποστολή του Αγγλογαλλικού Στόλου, βοηθά στα πρώτα του βήματα το νεοσύστατο κράτος της Ελλάδος να σταθεί στα πόδια του, δίνοντας 4.000 Ισπανικά δίστηλα στον Καποδιστρία & άλλες πολλές χιλιάδες χρυσές ανωνύμως, για να τα χρησιμοποιήσει εις έργον “Θεαρεστον” όπως έγραφε.

    Το Παπάφειο στη Θεσσαλονίκη

Για να στηρίξει την καταρρακωμένη διάτρητη οικονομία, έγινε ένας εκ των βασικών ιδρυτικών & ισχυρότερων χρηματιστηριακών μετόχων της Τράπεζας της Ελλάδος. Το 1859 το Πανεπιστήμιο Αθηνών του απονέμη μετάλλιο υψίστης Εθνικής ευγνωμοσύνης για την μεγάλη συμβολή στην ανέγερσή του. Με την διαθήκη του το 1879 κληροδότησε 10.000 χρυσές λίρες στο Ορφανοτροφείο Χατζηκώνστα στην Αθήνα. 100.000 χρυσά φράγκα, στα εκπαιδευτήρια Θες/ νίκης. 15.000 χρυσά φράγκα, στο Ορφανοτροφείο Ελένης Τζανή στον Πειραιά. Ανταποκρινόμενος στην έκληση του Πατριάρχου Ιωακείμ του Γ!, έστειλε άμεσα 1.000 χρυσά φράγκα για την ίδρυση Γηροκομείου, επαναλαμβάνοντας αυτές τις αποστολές σε τακτά διαστήματα & για διάφορες ανάγκες όπου η Πατρίδα είχε ανάγκη με μεγάλα ποσά τα οποία έστελνε ανώνυμα μέσω τραπέζης των Παρισίων δείχνοντας την τεράστια ανωτερότητα της ταπεινότητάς του. Έτσι η εφορεία των Ελληνικών σχολείων και Νοσοκομείων της τότε Τουρκοκρατούμενης Θες/νίκης έστειλε κάποτε ευχαριστήρια επιστολή στη Γαλλική Τράπεζα “Mortingaer”, που σαν τελικό αποδέκτη είχε “προς τον ανώνυμο Ευεργέτη των εκπαιδευτικών & φιλανθρωπικών Ιδρυμάτων της Ελληνικής κοινότητας Θες/νίκης”. Ο ανώνυμος δωρητής έγινε γνωστός μετά θάνατον από στοιχεία της διαθήκης του και ταύτιση της με άλλα ιστορικά ντοκουμέντα.

Η προτομή του Ι.ΠΑΠΑΦΗ στη Φλωριάνα

 ΠΑΠΑΦΗΣ :  “Θέλω ίνα το ασύλον ονομασθεί «Μελιτεύς» άνευ ετέρου διακριτικού σημείου η προσθήκης”, Έγραφε στην διαθήκη για το Παπάφειο. Ο Παπάφης έδινε το όνομα «Μελιτεύς» (Μελίτη), για να τιμήσει την χώρα όπου έζησε & διέπρεψε. Η ευγνωμοσύνη όμως του λαού της Θεσσαλονίκης προς τον Μεγάλο Ευεργέτη, ονόμασε το έργο του “ΠΑΠΑΦΕΙΟ”. Το Παπάφειο Ορφανοτροφείο «Μελιτεύς», κτίστηκε όπως ακριβώς η διαθήκη του Ι. Παπάφη όριζε. Ο αρχικός του προϋπολογισμός υπερέβη τα 40.000 χρυσά φράγκα, ενώ 100.000 χρυσές λίρες αποταμιεύτηκαν στην ως άνω Γαλλική Τράπεζα για να συντηρείται το Ορφανοτροφείο & οι Τρόφιμοί του, από τους τόκους & μόνο στο διηνεκές. Η ανέγερσή του, άρχισε το 1894 & τελείωσε το 1903, σε ένα οικόπεδο 53.880 τ.μ. , αγορασμένου το 1892 από τον Τούρκο κτηματία Hamdi Bey, η δε συναλλαγή κόστισε 1.698 χρυσές λίρες με τον Ξενοφών Παιονίδη αρχιτέκτονα. Ποσά τεράστια για την εποχή εκείνη με ασύλληπτα μεγέθη.

 Ο τάφος του Ι.ΠΑΠΑΦΗ στη Μάλτα

Ευχαριστώ Θερμά τον κύριο G. P. για τη βοήθεια του και τις πληροφορίες στην αναζήτησή μου για την Ιστορία του Ελληνισμού της Μάλτας